Wyniki: 5



Jadłospis na refluks żołądka

Dieta w chorobie refluksowej jest dietą łatwostrawną, która ogranicza substancje pobudzające wydzielanie soku żołądkowego. Posiłki zawarte w gotowym jadłospisie diety w chorobie refluksowej przełyku (jadłospis na refluks żołądka) są bogate w białko i zdrowe tłuszcze roślinne, witaminy, składniki mineralne, aminokwasy, antyoksydanty, sterole roślinne oraz zawierają zalecaną ilość błonnika pokarmowego o szerokim prozdrowotnym wpływie na organizm człowieka. Gotowy jadłospis diety przy refluksie jest ułożony na 14 dni i zawiera 4 posiłki każdego dnia. Dostępne są następujące wersje jadłospisu diety w chorobie refluksowej przełyku - 1600 kcal, 1800 kcal, 2000 kcal, 2200 kcal i 2500 kcal. Gotowe jadłospisy diety przy refluksie zostały opracowane przez Mateusza Durbasa - doświadczonego dietetyka klinicznego i dietetyka sportowego, który przyjmuje pacjentów w gabinecie dietetycznym w Krakowie oraz online. Jadłospisy diety w chorobie refluksowej przełyku są dobrze zbilansowane, zróżnicowane, odżywcze i doskonale sprawdzą jako skuteczny sposób na zmniejszenie zgagi i refluksu, poprawę stanu zdrowia oraz długotrwałe utrzymanie prawidłowej masy ciała.

Jadłospis na refluks żołądka - czym jest choroba refluksowa przełyku?

Choroba refluksowa przełyku (GERD) jest częstym przewlekłym schorzeniem przewodu pokarmowego o złożonej przyczynie, w której zarówno czynniki środowiskowe, jak i genetyczne ogrywają ważną rolę. Choroba refluksowa przełyku charakteryzuje się uciążliwymi objawami związanymi ze zwiększoną ekspozycją na kwas solny w przełyku, spowodowanymi zarzucaniem kwaśnej treści żołądkowej do przełyku wskutek zaburzenia funkcji dolnego zwieracza przełyku. Obecnie w Polsce szacuje się, że choroba refluksowa przełyku jest diagnozowana nawet u 36% pacjentów, którzy zgłaszają się do lekarza pierwszego kontaktu z uciążliwymi i nawracającymi dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi. Do najbardziej typowych objawów choroby refluksowej przełyku należy ból w nadbrzuszu lub okolicy zamostkowej, zgaga, kwaśny refluks oraz puste odbijania. Należy jednak pamiętać, że choroba refluksowa przełyku może także przebiegać bezobjawowo.

Jadłospis na refluks żołądka - czynniki sprzyjające wystąpieniu choroby refluksowej przełyku

Szacowana częstość występowania choroby refluksowej przełyku jest bardzo wysoka i wynosi nawet nieco powyżej 30% ogólnej populacji. Istnieją dodatkowe, dobrze poznane czynniki predysponujące do rozwoju choroby refluksowej przełyku, jej objawów oraz powikłań. Do czynników niezwiązanych lub związanych w niewielkim stopniu ze stylem życia zalicza się: predyspozycje genetyczne, starszy wiek, ciążę, choroby takie jak: twardzina układowa, cukrzyca, polineuropatia alkoholowa, przepuklina rozworu przełykowego, niektóre zaburzenia hormonalne oraz przyjmowanie leków obniżających ciśnienie dolnego zwieracza przełyku, tj. doustnych środków antykoncepcyjnych, azotanów i blokerów kanału wapniowego (obydwa stosowane w leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego), metyloksantyn (stosowanych w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc) oraz β2-mimetyków i leków przeciwcholinergicznych (obydwa stosowane w leczeniu astmy). Zaś do czynników silnie związanych ze stylem życia zalicza się: otyłość (szczególnie typu brzusznego), palenie papierosów, nadużywanie alkoholu oraz dietę zachodnią, bogatą w smażone mięso (zwłaszcza czerwone), przetwory mięsne (np. parówki, kiełbasy, kabanosy), rafinowane węglowodany (np. produkty z białej mąki, biały ryż), dania typu instant, żywność typu fast food, słodkie desery, słodkie napoje oraz słone przekąski.

Jadłospis na refluks żołądka - dieta i styl życia w chorobie refluksowej przełyku, najważniejsze zalecenia

  1. Należy spożywać od 4 do 6 niewielkich objętościowo posiłków, o względnie stałych porach.
  2. Nie należy popijać posiłków dużą ilością płynów, ponieważ zwiększa to objętość żołądka.
  3. Należy spożywać posiłki w spokojnej atmosferze i bez pośpiechu ze zwróceniem szczególnej uwagi na dokładne przeżuwanie pokarmów, dzięki czemu można uniknąć połykania dużych ilości powietrza i zmniejszyć w ten sposób ryzyko wystąpienia objawów refluksu.
  4. Nie należy kłaść się przez co najmniej 2 godziny po posiłku ani wykonywać jakichkolwiek skłonów oraz ćwiczeń fizycznych.
  5. Należy unikać spożywania zarówno potraw gorących, jak i zimnych. Temperatura potraw powinna być umiarkowana, aby nie podrażniać przełyku.
  6. Ostatni posiłek należy spożywać najpóźniej 2-3 godziny przed snemi w tym czasie nie należy podjadać nawet niewielkich przekąsek z uwagi na to, że mechanizmy oczyszczania przełyku z zarzucanej treści pokarmowej działają mniej sprawnie w pozycji leżącej.
  7. Warto wybierać produkty i potrawy o miękkiej konsystencji, co ograniczy konieczność gryzienia i żucia oraz w mniejszym stopniu pobudzi wydzielanie soku żołądkowego.
  8. Należy unikać spożywania kwaśnych soków owocowych, ostrych przypraw, tłustych potraw i produktów, alkoholu, mocnej kawy i herbaty, kakao oraz wyrobów czekoladowych.
  9. W przypadku trudności z połykaniem należy zmienić konsystencję posiłków na płynną, półpłynną bądź papkowatą.
  10. Objawy zgagi można krótkotrwale złagodzić przez spożycie chudego mleka, które neutralizuje kwaśną treść w przełyku bądź wody niegazowanej oczyszczającej przełyk z zalegającej kwaśnej zawartości.
  11. Należy eliminować smażenie na rzecz gotowania w wodzie, gotowania na parze, duszenia bez tłuszczu, pieczenia pod przykryciem (bez dodatku tłuszczu).
  12. Należy zrezygnować ze spożycia alkoholu, żucia gumy i palenia tytoniu.
  13. Należy unikać wykonywania pracy w pozycji zgiętej, pochylonej, z uciskiem na brzuch.
  14. Należy unikać noszenia obcisłej bielizny i odzieży, ponieważ może ona powodować wzrost ciśnienia śródbrzusznego.
  15. Należy unikać podnoszenia dużych ciężarów, np. przenoszenia ciężkich przedmiotów, takich jak meble, czy pralka. Osoby trenujące siłowo powinny zachować szczególną ostrożność w przypadku wykonywania takich ćwiczeń, jak przysiady z obciążeniem, martwy ciąg, zarzuty sztangi na klatkę piersiową, czy wiosłowanie sztangą w opadzie tułowia.
  16. Należy spać w pozycji z wyżej uniesioną głową, np. na dwóch poduszkach lub specjalnym podgłówku antyrefluksowym w kształcie klina.
  17. Szczególnie rekomendowane jest unikanie silnych stresorów i regularne włączanie ćwiczeń relaksacyjnych, np. mindfulness, joga, rozciąganie całego ciała. Ludzie żyjący w stresie mają tendencję do niezdrowego trybu życia, częściej palą tytoń i piją alkohol. Życie w stresie wpływa na nieregularne odżywianie, tzn. jedzenie rzadko, lecz w dużej ilości, w pośpiechu i bezpośrednio przed snem. Osoby narażone na stres mają często problemy ze snem, a z kolei zbyt mała ilość snu zaburza motorykę żołądka i nasila rozwój refluksu żołądkowo-przełykowego.
  18. Należy unikać spożywania zimnych napojów. Gdy temperatura napojów osiąga około 4°C zmniejsza się szybkość opróżniania żołądka.

Jadłospis na refluks żołądka - produkty i potrawy niezalecane

Wielu pacjentów zmagających się na co dzień z chorobą refluksową przełyku zastanawia się, co jeść, aby zmniejszyć zgagę i cofanie się treści żołądkowej do przełyku. Na szczęście obecnie dobrze wiemy, które produkty i potrawy mogą pobudzać wydzielanie soku żołądkowego i nasilać objawy choroby refluksowej przełyku. Do pokarmów, których należy unikać w diecie w refluksie żołądkowo-przełykowym zalicza się:

  1. Potrawy i produkty drażniące ścianę przełyku, mogące pobudzać wydzielanie soku żołądkowego, tj. musztarda, sos winegret, owoce cytrusowe i soki z nich wytwarzane, pomidory (zależnie od indywidualnej tolerancji), sok pomidorowy, sosy pomidorowe, ketchup, produkty kwaśne, ostro przyprawione, czosnek, cebula, szczypiorek, por, cebula dymka.
  2. Owoce cytrusowe, soki z owoców cytrusowych, sok pomidorowy, potrawy kwaśne, ostre przyprawy, warzyw cebulowe mogą również stymulować receptory nerwów czuciowych w zmienionej zapalnie błonie śluzowej, powodując uczucie bólu.
  3. Potrawy i produkty tłuste opóźniające opróżnianie żołądka, przez co długo zalegają w żołądku: tłuste mięso, wędliny, tłuste sery, tłuste mleko, kremy, smażone mięso, sosy do sałatek, chipsy, frytki, tłuste sosy, pączki, kakao, czekolada i wyroby czekoladowe. Wskutek wzrostu ciśnienia wewnątrzżołądkowego produkty te nasilają cofanie się treści z żołądka do przełyku. W diecie pacjentów z chorobą refluksową przełyku należy wystrzegać się tortów, kremów, bitej śmietany, lodów na śmietanie, tłustych serów topionych, tłustych wędlin i podrobów, smalcu, tłustych mięs (np. baranina, boczek, karkówka czy golonka wieprzowa), tłustego drobiu (kaczki, gęsi), zup na wywarach z kości, zaprawianych śmietaną lub zasmażką, dań tłustych, smażonych czy z dużą ilością sosów oraz warzyw wzdymających (np. kapusty, brukselki, fasoli).
  4. Napoje alkoholowe- alkohol może drażnić uszkodzoną błonę śluzową przełyku, zmniejszać napięcie dolnego zwieracza i pobudzać wydzielanie soku żołądkowego. Co ciekawe, białe wino w stopniu większym niż czerwone obniża napięcie dolnego zwieracza przełyku.
  5. Napoje zawierające kofeinę/teinę, które mogą pobudzać wydzielanie soku żołądkowego: kawa naturalna, mocna herbata, napoje energetyzujące, kakao. Kawy naturalna, podobnie jak napoje alkoholowe zmniejsza napięcie dolnego zwieracza przełyku, wskutek czego kwas jest zarzucany do przełyku, drażniąc jego błonę śluzową. Etanol oraz kofeina są też silnymi stymulatorami wydzielania kwasu żołądkowego, będącego przyczyną zgagi.
  6. Napoje gazowane - gaz powoduje zwiększenie objętości treści żołądkowej.
  7. Produkty zawierające miętę, która podobnie jak alkohol działa na trzy mechanizmy: pobudza receptory przełykowe, zmniejsza napięcie dolnego zwieracza przełyku i zwiększa wydzielanie żołądkowe.
  8. Szparagi i karczochy – powodują przejściowe spontaniczne relaksacje dolnego zwieracza przełyku.

Jadłospis na refluks żołądka - jaka jest najbardziej skuteczna?

Ogólnym zaleceniem w chorobie refluksowej przełyku jest przestrzeganie diety łatwostrawnej z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego. Wyniki badań naukowych wskazują, że dieta śródziemnomorska może skutecznie wspomagać leczenie choroby refluksowej przełyku, ponieważ wyraźnie zmniejsza ekspozycję na typowe wyzwalacze objawów choroby, takie jak nadmiar cukrów prostych, tłuszczu zwierzęcego oraz żywności wysoko przetworzonej. Dieta śródziemnomorska jednocześnie obfituje w błonnik pokarmowy pochodzący z warzyw, owoców i pełnoziarnistych produktów zbożowych, który jest powiązany z redukcją zgagi i częstości występowania kwaśnych epizodów refluksu. Osoby odżywiające się według zaleceń diety śródziemnomorskiej rzadziej zgłaszają występowanie uciążliwych i nawracających objawów choroby refluksowej przełyku. Dieta śródziemnomorska może być bezpiecznie przestrzegana przez zdecydowaną większość pacjentów z chorobą refluksową przełyku w perspektywie długoterminowej, gdyż jest to sposób odżywiania pozwalający kształtować prozdrowotne nawyki żywieniowe, dostarczać wielu cennych składników odżywczych oraz zarazem unikać drastycznych restrykcji żywieniowych. Warto również nadmienić o tym, że dieta śródziemnomorska z dużym naciskiem na niskoprzetworzone produkty roślinne może łagodzić objawy refluksu (w tym refluksu krtaniowo-gardłowego - LPR), co najmniej tak samo efektywnie jak stosowanie inhibitorów pompy protonowej. Więcej na temat diety w refluksie krtaniowo-gardłowym przeczytasz w tym artykule na naszym blogu.

Obiecujące doniesienia naukowe dotyczą także zastosowania diety niskowęglowodanowej (w tym ketogenicznej, a zwłaszcza śródziemnomorskiej diety ketogenicznej), niemniej jednak jest to sposób odżywiania, który eliminuje wiele wartościowych i jednocześnie atrakcyjnych smakowo produktów żywnościowych (np. warzywa skrobiowe, owoce, produkty zbożowe, mleko i jego przetwory), co sprawia, że jej przestrzeganie w długim okresie czasu (np. kilku miesięcy) jest bardzo uciążliwe dla pacjentów z refluksem i tym samym niewiele chorych z chorobą refluksową przełyku decyduje się na wdrożenie jej zasad na dłużej niż kilka pierwszych tygodni. Należy mieć na uwadze, iż tradycyjna dieta ketogeniczna niekorzystnie wpływa na lipidogram (zwłaszcza gdy obfituje w nasycone kwasy tłuszczowe), samopoczucie psychofizyczne oraz może przyczyniać się do rozwoju zaparć, a także niedoboru niektórych witamin i składników mineralnych. Co więcej, nawet u połowy osób po rozpoczęciu tradycyjnej diety ketogenicznej mogą wystąpić objawy żołądkowo-jelitowe, w tym epizody kwaśnego refluksu. Na domiar tego, dieta ketogeniczna jest przeciwwskazana u pacjentów z zapaleniem trzustki, niewydolnością wątroby czy choćby zaburzeniami metabolizmu lipidów.

Jeszcze inną popularną dietą, zwłaszcza w refluksie krtaniowo-gardłowym jest dieta o niskiej kwasowości, której autorem jest amerykańska lekarka - dr Jamie Koufman. Dieta o niskiej kwasowości zakłada eliminację pokarmów i napojów o wartości pH poniżej 5,0 oraz dobrze poznanych produktów nasilających objawy choroby refluksowej przełyku (m.in.: tłustych gatunków mięsa, smażonej żywności, czekolady, kawy, alkoholu) i bazowanie w głównej mierze na produktach roślinnych o działaniu zasadotwórczym. Pomimo zachęcających danych dotyczących jej skuteczności w refluksie (zwłaszcza krtaniowo-gardłowym), dieta o niskiej kwasowości jest dosyć restrykcyjna i co za tym idzie jedynie niewielka grupa bardzo zdyscyplinowanych i zmotywowanych pacjentów jest w stanie stosować się do jej zaleceń w perspektywie kilku miesięcy, a nawet dłuższym. Ponadto dieta o niskiej kwasowości stwarza wysokie ryzyko wystąpienia niedoborów ilościowych i jakościowych w diecie, jak również wymaga przeprowadzenia dalszych, dobrze zaprojektowanych badań klinicznych, aby potwierdzić jej efektywność i optymalny czas trwania eliminacji wybranych produktów żywnościowych.